Agriculture News | CIP-CSARC India
भारत आता बटाटा उत्पादनाच्या क्षेत्रात एक नवे युग सुरू करत आहे. उत्तर प्रदेशातील आग्रा जिल्ह्यात सिंगणा येथे केंद्र सरकारने आंतरराष्ट्रीय बटाटा केंद्राच्या (CIP) अंतर्गत दक्षिण आशिया प्रादेशिक केंद्र (CSARC) स्थापन करण्यास मान्यता दिली आहे. हे केंद्र भारताच्या कृषी क्षेत्रासाठी एक मैलाचा दगड ठरणार आहे. विशेषतः बटाटा व रताळा उत्पादन करणाऱ्या शेतकऱ्यांसाठी ही एक ऐतिहासिक संधी ठरणार आहे.
🔍 बटाटा उत्पादनात भारताचा पुढाकार, पण…
आज भारत चीननंतर जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा बटाटा उत्पादक देश आहे. उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल, बिहार, पंजाब आणि गुजरात ही राज्ये बटाटा उत्पादनात आघाडीवर आहेत. मात्र, अजूनही मोठ्या प्रमाणावर पारंपरिक पद्धतींचा वापर केला जातो. परिणामी:
- उत्पादन मर्यादित राहते
- उत्पादन खर्च जास्त असतो
- विक्री व बाजारपेठा अपुऱ्या राहतात
हीच परिस्थिती बदलण्यासाठी CSARC हे केंद्र उभारले जात आहे, जे शेतीतील विज्ञान, बाजार व्यवस्थापन आणि प्रक्रिया क्षेत्रात क्रांती घडवेल.
शेतकऱ्यांना थेट होणारे फायदे
- हवामानास सहनशील आणि पोषणमूल्यांनी समृद्ध वाण
या केंद्रात बटाटा व रताळ्याचे अशा वाणांची निर्मिती होईल जी बदलत्या हवामानातही तग धरतील. यामुळे समान जमिनीवर अधिक उत्पादन घेता येईल.
- उत्पादनात वाढ, खर्चात बचत
आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे कीटकनाशके, पाणी व खते यांचा वापर कमी होईल. यामुळे उत्पादन खर्च कमी होईल आणि नफा वाढेल.
- साठवणूक व प्रक्रिया उद्योगात संधी
हे केंद्र शेतकऱ्यांना कोल्ड स्टोअरेज तंत्रज्ञान, प्रक्रिया यंत्रणा आणि उद्योग सुरू करण्याचे प्रशिक्षण देईल. त्यामुळे शेतकरी कच्चा बटाटा न विकता, चिप्स, फ्रेन्च फ्राइज, स्नॅक्स बनवून मूल्यवर्धन करून जास्त दराने विक्री करू शकतील.
- महिला बचतगट, युवक व FPO साठी नवी दिशा
हे केंद्र स्थानिक महिलांना, युवकांना व शेतकरी उत्पादक संस्था (FPO) यांना प्रशिक्षण, ब्रँडिंग, पॅकेजिंग आणि विपणन यावर मार्गदर्शन देईल. यामुळे ग्रामीण भागात स्वरोजगार व सूक्ष्म उद्योगांची वाढ होईल.
- डिजिटल मार्केटिंग व थेट बाजारपेठांशी जोडणी
बाजार व्यवस्थापन सुधारण्यासाठी डिजिटल प्लॅटफॉर्म, थेट व्यापाऱ्यांशी संपर्क, व नवीन मार्केट लिंकिंगवर भर दिला जाईल. यामुळे बिचौलियांपासून मुक्ती मिळेल व योग्य दर मिळण्याची शक्यता वाढेल.
शाश्वत शेती, पोषण सुरक्षा आणि निर्यातक्षम वाण
बटाटा व रताळा ही पोषणमूल्यांनी समृद्ध पिके आहेत. यामध्ये प्रथिने, फायबर्स, अँटीऑक्सिडंट्स, आयर्न व झिंक यांसारखी जीवनसत्त्वे असतात. त्यामुळे ग्रामीण भागात पोषण सुरक्षेसाठीही या पिकांचे मोठे महत्त्व आहे.
शिवाय, CSARC मध्ये तयार होणाऱ्या उच्च उत्पादकतेच्या व निर्यातक्षम वाणांमुळे भारत दक्षिण आशियात बटाटा संशोधन आणि उत्पादनात नेतृत्वाची भूमिका निभावेल. हे संशोधन नेपाळ, बांगलादेश, भूतान, श्रीलंका यांसारख्या शेजारी देशांनाही मदत करेल.