सोयाबीन उत्पादनाचा चालू हंगाम संपायला अवघे काही महिने उरले असतानाच, भारतातील सोयाबीन साठा, निर्यात आणि गाळपाच्या आकडेवारीने कृषी बाजाराचे चित्र स्पष्ट केले आहे. सोयाबीन प्रोसेसर्स असोसिएशन ऑफ इंडिया (SOPA) च्या जूनमधील अहवालानुसार, सध्या देशात सोयाबीनच्या साठ्याबाबत एक वेगळीच परिस्थिती आहे.
८ महिन्यांत ८३ लाख टन आवक, पण…
- ऑक्टोबर 2024 ते मे 2025 या कालावधीत देशात ८३ लाख टन सोयाबीनची बाजारात आवक झाली.
- यापैकी तब्बल ७९ लाख टनांचे गाळप झाले आहे.
- परिणामी, देशात उरलेला साठा आता फक्त २२ लाख टन शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांकडे आहे.
NAFED कडे १६ लाख टन साठा – विक्री सुरूच!
- NAFED व NCCF ने यंदा जवळपास २० लाख टन सोयाबीन खरेदी केली.
- आतापर्यंत फक्त ४ लाख टनाची विक्री झाली असून उरलेले १६ लाख टन स्टॉक अजूनही त्यांच्या गोदामांमध्ये आहे.
- सध्या लिलावात ४३०० रुपये प्रति क्विंटल दर सरासरी मिळतो आहे.
जागतिक मागणी: जर्मनी ठरले मोठे ग्राहक
मेअखेरपर्यंत भारताने सुमारे १५ लाख टन सोयापेंडची निर्यात केली आहे. यामध्ये पुढील देश आघाडीवर:
- 🇩🇪 जर्मनी – २.१२ लाख टन
- 🇫🇷 फ्रान्स – १.६१ लाख टन
- 🇧🇩 बांगलादेश – १.५४ लाख टन
- 🇰🇪 केनिया – १.०४ लाख टन
मात्र, यंदाची निर्यात गेल्या वर्षीच्या तुलनेत १.५ लाख टनांनी कमी आहे. कारण जागतिक बाजारात भाव नरम आहेत.
शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांकडे कमी साठा – का?
- मागील वर्षी जूनमध्ये ४५ लाख टन सोयाबीन साठा होता.
- यंदा साठा फक्त २२ लाख टन इतकाच.
- कारण: हंगामाच्या सुरुवातीलाच बाजारात भाव नरमलेले, त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आणि व्यापाऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात साठवणूक केली नाही.
- प्रोसेसिंग युनिट्सही गरजेनुसारच खरेदी करत आहेत.
तज्ज्ञांचे मत: पुढे काय होणार?
“सध्या भाव सरासरीत स्थिर असले तरी, आंतरराष्ट्रीय बाजारातील मागणी वाढल्यास भारतात भाव पुन्हा उसळी घेऊ शकतात,” असे SOPA तज्ज्ञांचे मत आहे.
- शेतकरी बांधवांनी सध्याच्या बाजारभावानुसार विक्रीचे नियोजन शहाणपणाने करणे गरजेचे आहे.
- सोयापेंड निर्यातीमध्ये भारताचे स्थान टिकवण्यासाठी सरकारच्या साठा विक्री धोरणावर नजर ठेवणे आवश्यक आहे.
- NAFED चा स्टॉक बाजारावर प्रभाव टाकू शकतो, त्यामुळे दर आठवड्याला अपडेट पाहत रहा.
