महाराष्ट्रातील शेतीक्षेत्रासाठी एक ऐतिहासिक आणि भविष्यदर्शी पाऊल उचलण्यात आलं आहे! राज्य सरकारने नुकतेच “महाअ‍ॅग्री एआय धोरण २०२५ ते २०२९” जाहीर केले आहे. हे धोरण कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेतकऱ्यांच्या अडचणी सोडवण्यासाठी आखण्यात आलं आहे.
AI म्हणजे काय आणि ते शेतीत कसं वापरलं जाणार?
आजही लाखो शेतकरी हवामान बदल, कीड-रोग, उत्पादन खर्च, बाजारभाव यांसारख्या अनिश्चित गोष्टींमुळे आर्थिक संकटात सापडतात. अशावेळी एआय म्हणजे कृत्रिम बुद्धिमत्ता शेतकऱ्यांचा खरा “डिजिटल सखा” ठरणार आहे.
या धोरणाअंतर्गत:
- मोबाईल अ‍ॅप/एसएमएस द्वारे अचूक आणि वेळेवर सल्ला
- कोणतं पीक घ्यावं, कधी पेरणी करावी याबद्दल वैज्ञानिक मार्गदर्शन
- कीड, रोगांवर आधीच सूचना
- पाण्याचा कार्यक्षम वापर व खतांची अचूक शिफारस
‘विंडस’ प्रकल्प: प्रत्येक गावात हवामान केंद्र
महाअ‍ॅग्री धोरणाचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे ग्रामपंचायत स्तरावर “स्वयंचलित हवामान केंद्र” उभारणं. या केंद्रांतून खालील गोष्टींचा रिअल टाइम डेटा संकलित केला जाईल:
- तापमान
- आर्द्रता
- पर्जन्यमान
- वाऱ्याचा वेग
- सूर्यप्रकाश
यातून शेतकऱ्यांना मिळेल अचूक हवामानाचा अंदाज, योग्यवेळी खत आणि फवारणीचा सल्ला!
शेतकऱ्यांसाठी फायदे काय?
कीड व रोगांवर वेळीच नियंत्रण
उत्पादन वाढ व खर्चात घट
जलसंधारणास मदत
मातीचा पोत टिकवून उत्पादनक्षम शेती
AI चॅटबॉट्सच्या माध्यमातून तात्काळ मार्गदर्शन
कृषी निर्णयांची डिजिटल शुद्धता!
AI, IoT, मशीन लर्निंग आणि बिग डेटा अ‍ॅनालिटिक्सच्या साहाय्याने आता शेतकरी निर्णय घेतील डेटा व विज्ञानाच्या आधारावर. हे धोरण केवळ उत्पादन वाढवण्यासाठी नव्हे, तर कर्ज, विमा, नुकसान भरपाई, जमीन वापर, पीक नियोजन या सर्व बाबींमध्ये पारदर्शकता आणेल.
राज्यातील कृषी विद्यापीठं, संशोधन संस्था आणि खासगी क्षेत्रातील कंपन्यांच्या मदतीने एक सेंट्रल डिजिटल प्लॅटफॉर्म तयार केला जाईल, जिथे एकाच ठिकाणी सर्व माहिती, अपडेट्स व AI सहाय्य मिळेल.
महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांची शेती आता डिजिटल युगात प्रवेश करत आहे. आणि ही सुरुवात आहे एका नव्या “स्मार्ट शेती क्रांतीची!”
लेख आवडला का? खाली तुमचं मत नक्की कळवा आणि शेअर करा!
